Quan điểm dưới góc nhìn của đội ngũ Ralph, không đại diện cho bất kỳ doanh nghiệp hay tổ chức nào.
Với nhiều người, startup là giấc mơ — một hành trình được tự do sáng tạo, tự quyết định con đường của mình và viết nên câu chuyện mang dấu ấn cá nhân. Nhưng ở Ralph, chúng tôi tin rằng startup không chỉ là một đích đến lấp lánh. Nó là một con đường đầy bất ngờ, nơi cảm xúc dao động giữa hứng khởi và hoang mang, giữa những khoảnh khắc “thăng hoa” và những ngày “chạm đáy”. Và có lẽ, những điều không ai nói với bạn trước khi bắt đầu, lại chính là điều định hình cách bạn đi tiếp.
1. Xu hướng startup hiện tại ở Việt Nam
Ở Việt Nam, cụm từ startup xuất hiện ở mọi quán cà phê, trong những cuộc trò chuyện bên bàn nhậu, hay trong những hội nhóm online. Chưa bao giờ việc khởi nghiệp lại gần gũi như bây giờ. Không ít bạn trẻ chọn rẽ ngang khi đang làm công việc ổn định, để theo đuổi một ý tưởng mới. Không ít người đang làm việc ở nước ngoài quyết định quay về khởi nghiệp tại quê nhà.
Xu hướng chung là mọi người bắt đầu nhìn thấy nhiều cơ hội hơn từ thị trường nội địa — từ việc ứng dụng công nghệ vào nông nghiệp, du lịch, giáo dục, cho tới những lĩnh vực hoàn toàn mới như AI, dịch vụ số hay mô hình kết hợp trải nghiệm. Và điều đặc biệt là, sự khởi đầu không còn bị bó hẹp trong hình ảnh một văn phòng đẹp đẽ hay vốn đầu tư triệu đô. Nhiều startup khởi nguồn từ căn phòng nhỏ, một nhóm bạn, hoặc thậm chí là một chiếc bàn làm việc chung ở đâu đó.
2. Tại sao độ tuổi người startup ngày càng trẻ hóa
Nếu vài năm trước, hình ảnh nhà sáng lập thường gắn với những người đã đi làm lâu năm, thì giờ đây, chúng tôi gặp rất nhiều bạn dưới 25 tuổi đã có dự án của riêng mình. Một phần vì công nghệ đã thu hẹp khoảng cách giữa ý tưởng và hành động. Chỉ với một chiếc laptop và kết nối internet, một bạn trẻ có thể thử nghiệm sản phẩm, tiếp cận khách hàng, thậm chí bán hàng xuyên biên giới.
Ngoài ra, thế hệ trẻ bây giờ có xu hướng “thử và sai” nhanh hơn. Họ không ngại bắt tay vào làm, không sợ thất bại, và sẵn sàng đứng dậy sau những cú ngã đầu tiên. Tư duy này khiến họ tự tin khởi nghiệp sớm, coi mỗi lần thất bại là một bài học thay vì một dấu chấm hết.
3. Những băn khoăn, trăn trở khi ra riêng
Khởi nghiệp từ con số 0 không chỉ là chuyện đam mê. Đó còn là câu chuyện của hàng loạt nỗi lo mà ban đầu bạn chưa lường trước:
Tài chính: Bạn sẽ phải tự tính toán mọi khoản, từ tiền thuê không gian, mua thiết bị, trả lương (nếu có nhân sự) cho đến chi phí duy trì cuộc sống cá nhân.
Định hướng: Không phải lúc nào cũng có ai đó chỉ đường. Bạn sẽ phải tự tìm câu trả lời cho hàng trăm câu hỏi — nên chọn thị trường nào, khách hàng mục tiêu là ai, sản phẩm nên thay đổi ra sao.
Cảm xúc: Có những ngày bạn thức dậy đầy năng lượng, nhưng cũng có những ngày chỉ muốn bỏ cuộc. Việc duy trì động lực liên tục không phải lúc nào cũng dễ.
Những trăn trở này không phải để ngăn ai khởi nghiệp, mà để nhắc rằng startup không chỉ là một tấm poster đẹp. Nó là một hành trình mà bạn cần chuẩn bị cả tâm lý lẫn nguồn lực.
4. Tự do hay tự lo?
Một trong những lý do khiến nhiều người chọn startup là để có tự do. Tự do quyết định sản phẩm, hướng đi, đội ngũ, thậm chí là cách làm việc. Nhưng cùng với tự do là sự thật không ai nói nhiều: tự lo.
Bạn sẽ lo từ những thứ rất lớn như chiến lược, vốn, hợp đồng, cho đến những việc nhỏ bé như hóa đơn internet, giấy in, hoặc một email khách hàng chưa trả lời. Và đôi khi, cảm giác “được tự do” lại bị thay thế bằng “luôn ở trong trạng thái phải xử lý vấn đề”.
Nhưng ở một góc nhìn khác, chính việc “tự lo” ấy lại giúp bạn trưởng thành nhanh hơn, hiểu rõ hơn giá trị của từng quyết định, và học cách chịu trách nhiệm cho mọi kết quả.
5. Cơ hội nào cho những nỗ lực không ngừng nghỉ?
Dù khởi nghiệp không dễ, nhưng chúng tôi tin rằng cơ hội luôn tồn tại cho những ai không ngừng cố gắng. Ngày nay, cộng đồng startup ở Việt Nam ngày càng năng động và cởi mở. Có nhiều nhóm chia sẻ kinh nghiệm, nhiều sự kiện kết nối, nhiều người sẵn sàng hỗ trợ nhau, từ kinh nghiệm vận hành cho tới những mối quan hệ hữu ích.
Quan trọng hơn, những nỗ lực kiên trì thường tự mở ra cánh cửa mới. Có khi một dự án tưởng chừng thất bại lại trở thành nền tảng để bạn tạo ra một sản phẩm tốt hơn. Có khi chính những mối quan hệ bạn xây trong giai đoạn khó khăn lại là người đồng hành giúp startup của bạn phát triển sau này.
Ở Ralph, chúng tôi luôn nhìn thấy giá trị của việc tiếp tục đi tới, dù con đường có lúc mờ sương.
6. Tương lai với đầy thách thức còn ở phía trước
Khi nói về tương lai, thật khó để hình dung một hành trình startup nào đó sẽ đi theo đường thẳng. Thị trường luôn thay đổi, công nghệ phát triển nhanh, và thói quen của khách hàng hôm nay có thể không còn phù hợp vào ngày mai.
Điều chắc chắn là thách thức sẽ không biến mất. Nhưng chính những thách thức này mới tạo ra lý do để bạn đổi mới, thích nghi và tìm ra giải pháp sáng tạo hơn. Startup giống như một chuyến leo núi: không phải lúc nào bạn cũng thấy đỉnh, nhưng mỗi bước đi đều rèn cho bạn sức bền, kỹ năng và bản lĩnh.
Tương lai của một startup không chỉ phụ thuộc vào sản phẩm, mà còn ở khả năng của người sáng lập trong việc kết nối — với đồng đội, khách hàng và cả cộng đồng. Đó cũng là cách Ralph nhìn nhận vai trò của mình: tiên phong, kết nối, và kể lại câu chuyện khởi nghiệp theo cách truyền cảm hứng nhất.
Kết
Bắt đầu một startup từ 0 là bước vào một hành trình không dễ đoán. Sẽ có lúc bạn hưng phấn tột độ, cũng có lúc mệt mỏi đến mức muốn dừng lại. Nhưng nếu bạn hiểu rằng cả niềm vui và nỗi lo đều là một phần của cuộc chơi, thì bạn sẽ không bị bất ngờ khi chúng đến.
Với Ralph, mỗi startup là một câu chuyện. Và câu chuyện ấy sẽ chẳng ai kể thay bạn — nên hãy kể nó theo cách chân thành nhất, để một ngày nào đó, nó sẽ trở thành nguồn cảm hứng cho ai đó cũng đang bắt đầu từ con số 0.
